Các thời kỳ bùng phát bệnh sởi đáng sợ trong lịch sử
Hiện nay, tình trạng bệnh sởi đang diễn biến theo chiều hướng khá phức tạp. Theo các chuyên gia y tế, đây là căn bệnh truyền nhiễm có tốc độ lây lan rất nhanh và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm não.
Cùng nhìn lại lịch sử của căn bệnh đáng sợ này cũng như sự ra đời của loại vaccine chống sởi để có cái nhìn thận trọng và chính xác về nó.
Sởi là một trong những căn bệnh cổ xưa nhất mà con người từng mắc phải. Theo nhiều tài liệu, sởi hiện diện trong quần thể người từ cách đây 5.000 năm. Những mô tả đầu tiên về căn bệnh này thuộc về một thầy thuốc Ba Tư tên Muhammad ibn Zakariya al-Razi (còn gọi là Rhazes) (860-932). Tuy nhiên, khi đó Rhazes lại cho rằng, sởi chỉ là một biến thể của bệnh đậu mùa mà thôi.


Điểm khác biệt của sởi so với các bệnh như dịch hạch, sốt chấy rận… là việc nó không có ổ bệnh tự nhiên. Điều này có nghĩa, sởi chỉ gây bệnh trên người chứ không lây nhiễm trên động vật.

Trước thời của Rhazes, người ta coi những ban đỏ khi lên sởi vốn là do... máu kinh nguyệt của người mẹ nhiễm vào đứa trẻ khi còn trong bụng mẹ.Vì thế, sởi lại được coi là cách duy nhất để gột rửa tự nhiên thứ máu độc hại ấy. Đó cũng là lý do mà suốt một thời gian dài ở phương Tây, người ta cố ý cho các em bé sơ sinh mắc sởi.


Đúng 100 năm sau, bằng việc thí nghiệm lấy máu của một đứa trẻ mắc sởi truyền sang người khác, bác sĩ người Scotland - Francis Home đã chứng minh được rằng, có sự tồn tại một tác nhân trong máu gây nên bệnh sởi ở người.

Tới năm 1846, bác sĩ Peter Ludvig Panum (người Đan Mạch) khi được chính phủ phái tới quần đảo Faroe nghiên cứu căn bệnh này đã đưa ra 4 dấu hiệu đặc trưng của người bệnh mắc sởi.
4 dấu hiệu của bệnh sởi là: ban đỏ nổi sau 12-14 ngày tiếp xúc với mầm bệnh; bệnh lây qua ho, hắt hơi; khả năng lây bệnh cao nhất là 3-4 ngày trước khi nổi ban; và người đã từng mắc sởi sẽ miễn dịch với bệnh này suốt đời.

Vào thời bấy giờ, phần lớn trong số đó qua đời vì những biến chứng đáng sợ của sởi như viêm phổi, nhiễm trùng tai, tiêu chảy hay viêm loét giác mạc.

Năm 1878, những bộ lạc người Mỹ bản địa cũng trở thành nạn nhân của dịch sởi, điển hình là tộc người Yuma sống dọc bên bờ sông Gila phía Nam Arizona. Không lâu sau đó, chỉ riêng năm 1916, dịch sởi bùng phát mạnh trên toàn nước Mỹ và giết chết 12.000 người trong đó có tới 75% là trẻ em dưới 5 tuổi.

Hơn 35 năm sau đó, dịch sởi đã tấn công tới tận đảo Greenland, Đan Mạch. Dịch bệnh khủng khiếp tới nỗi 99,9% người dân ở đây lên sởi. Trong số 4.262 cư dân, chỉ có duy nhất 5 người trên đảo thoát khỏi căn bệnh này.

Tuy nhiên, cũng chính trong đại dịch này, người ta đã phát minh ra một phương pháp chữa trị sởi tương đối hiệu quả. Đó là tiêm gamma globulin (một loại protein giàu kháng thể) vào người bệnh, giúp làm giảm khả năng tử vong vì sởi.
Năm 1954, hai nhà khoa học là Franklin Enders và Thomas Peebles đã phân lập được virus sởi từ cậu bé 13 tuổi - David Edmonston. Từ đó tới nay, có khoảng 21 chủng virus sởi đã được phát hiện trên toàn cầu, phổ biến nhất là virus thuộc chi Morbillivirus. Trong điều kiện nhiệt độ phòng, virus sởi sống được tới 34 giờ đồng hồ.


Ngày 15/10/1958, Sam Katz - một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm từng làm việc cùng Thomas Peebles đã cho thử nghiệm phiên bản vaccine sởi đầu tiên, vốn dựa trên mẫu virus được phân lập 4 năm về trước.
Đối tượng được tiêm vaccine thử nghiệm là 11 trẻ em khuyết tật ở Boston. Tuy nhiên, thử nghiệm không hoàn toàn thành công khi 9 em sau khi tiêm vẫn có các dấu hiệu và triệu chứng của sởi nhẹ. Điều này chứng tỏ virus dùng trong kháng sinh đã yếu hơn rất nhiều.


Năm 1963, vaccine sởi đầu tiên chính thức được cấp phép sử dụng tại Mỹ có tên là Edmonston B. Tuy nhiên, vaccine này gây ra khá nhiều phản ứng phụ như phát ban, sốt cao nên sau này, nhiều loại vaccine mới đã được cải tiến ra đời như Schwarz và Attenuvax…

Hiện nay, loại vaccine thông dụng nhất ra đời từ năm 2005 có tên MMRV.Đây là vaccine thích hợp cho nhiều loại bệnh cùng lúc bao gồm sởi - quai bị - rubella -thủy đậu.
Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus sởi gây nên, lưu hành phổ biến ở trẻ em, bệnh lây từ người sang người chủ yếu qua đường hô hấp.
Bệnh xuất hiện quanh năm nhưng thường xảy ra vào mùa đông - xuân, đến nay sởi vẫn là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây dịch và là một trong những nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi.
Ban sởi có màu đỏ, dạng sần nổi trên bề mặt da. Ban thường xuất hiện ở sau tai, sau đó lan ra mặt, ngực, bụng và toàn thân. Ban sẽ tự biến mất theo đúng thứ tự đã mọc và để lại vết thâm tại vùng đã mọc.
Khi phát hiện người bị sởi, cần cách ly và chăm sóc bệnh nhân cẩn thận, uống nhiều nước và ăn các thực phẩm có chứa vitamin A.
Nên đưa người bệnh tới cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời. Cách phòng sởi tốt nhất là tiêm đầy đủ vaccine phòng sởi theo quy định của chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.
Đảng bộ bộ phận Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025: Đoàn kết, chủ động, thích ứng trong mô hình chính quyền 2 cấp
Sáng ngày 30/6/2025, tại hội trường tầng 8, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh (CDC Quảng Ninh) đã tổ chức Hội nghị sơ kết công tác 6 tháng đầu năm, triển khai phương hướng nhiệm vụ 6 tháng cuối năm 2025. Hội nghị do Đảng ủy bộ phận Trung tâm chủ trì với sự tham dự của Ban Giám đốc, BCH Công đoàn, BCH Chi đoàn và 99/102 đảng viên thuộc các chi bộ trực thuộc.
Giao lưu bóng đá chào mừng Ngày truyền thống thanh niên xung phong 15/7: CDC Quảng Ninh thi đấu sôi nổi cùng Trường Đại học Y Dược Hải Phòng
Chiều ngày 28/6/2025, tại sân bóng Cao Xanh (TP. Hạ Long), Chi đoàn Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh (CDC Quảng Ninh) tổ chức trận giao lưu bóng đá với Trường Đại học Y Dược Hải Phòng, chào mừng Ngày truyền thống lực lượng Thanh niên xung phong 15/7.
Các Tổng Biên tập tạp chí Khoa học thăm quan và làm việc tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh nhân dịp 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Các Tổng Biên tập tạp chí Khoa học thăm quan và làm việc tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh nhân dịp 100 năm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Chi bộ Phòng chống bệnh truyền nhiễm – Ký sinh trùng côn trùng – Xét nghiệm vi sinh tổ chức Lễ kết nạp Đảng viên mới
Chiều ngày 2/6/2025, Chi bộ Phòng chống bệnh truyền nhiễm – Ký sinh trùng côn trùng – Xét nghiệm vi sinh thuộc Đảng bộ bộ phận Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh đã long trọng tổ chức Lễ kết nạp Đảng viên mới cho quần chúng ưu tú Hoàng Văn Thượng.
Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh tổ chức lớp tập huấn ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho cán bộ, viên chức và người lao động
Ngày 2/6/2025, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh (CDC Quảng Ninh) đã tổ chức lớp tập huấn về ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) cho toàn thể cán bộ, viên chức và người lao động tại đơn vị. Đây là hoạt động nhằm trang bị kiến thức về AI và kỹ năng khai thác, ứng dụng hiệu quả công nghệ này trong công việc, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong bối cảnh chuyển đổi số và cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ.
Tăng cường giám sát véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết tại Quảng Ninh
Để chủ động phòng chống véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết tại Quảng Ninh trong giai đoạn chuẩn bị bước vào cao điểm mùa dịch trong năm, từ ngày 20/5 đến ngày 30/5/2025, Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương phối hợp Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh tổ chức giám sát, điều tra véc tơ và tuyên truyền phòng bệnh sốt xuất huyết tại cộng đồng.
Sở Y tế Quảng Ninh kiểm tra, đánh giá công tác triển khai nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh
Ngày 20/5, đoàn công tác của Sở Y tế Quảng Ninh do đồng chí Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc Sở Y tế làm trưởng đoàn đã kiểm tra, đánh giá công tác triển khai nhiệm vụ bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh. Tham gia đoàn kiểm tra có lãnh đạo, cán bộ các phòng chức năng của Sở Y tế; Lãnh đạo một số khoa, phòng của các đơn vị được trưng dụng tham gia đoàn kiểm tra.
Tập huấn điều tra, giám sát, phòng chống véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue và Viêm não Nhật Bản năm 2025
Nhằm chủ động trong công tác phòng chống dịch bệnh do côn trùng nói chung, dịch bệnh sốt xuất huyết nói riêng; đồng thời nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ Y tế tuyến huyện/thị xã/thành phố, từ ngày 05-07/5/2025, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Ninh tổ chức lớp tập huấn “Điều tra, giám sát và phòng, chống véc tơ véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue và Viêm não Nhật Bản” cho hơn 40 học viên là chuyên trách tại 13/13 Trung tâm Y tế và 7 xã/phường điểm sốt xuất huyết trên toàn tỉnh.
CDC Quảng Ninh tổ chức lớp tập huấn công tác y tế trường học cho các cơ sở giáo dục Đại học, Cao đẳng trên địa bàn tỉnh năm 2025
Thực hiện Kế hoạch số 362/KH-TTKSBT ngày 28/2/2025 của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn cho đội ngũ y tế trường học, góp phần chăm sóc và bảo vệ sức khỏe học sinh, sinh viên trong các cơ sở giáo dục đào tạo.
Đặt lịch hẹn tư vấn!
Chuyên gia của chúng tôi sẽ liên hệ trực tiếp với bạn.
- Cảnh giác với bệnh dại: Không chủ quan dù chỉ một vết cắn, cào nhỏ!
- Đảng bộ bộ phận Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025: Đoàn kết, chủ động, thích ứng trong mô hình chính quyền 2 cấp
- Loãng xương - "Sát thủ thầm lặng" của xương khớp
- Chung tay phòng chống dịch bệnh do côn trùng
- Chi bộ Phòng chống bệnh truyền nhiễm – Ký sinh trùng côn trùng – Xét nghiệm vi sinh tổ chức Lễ kết nạp Đảng viên mới
- Đoàn thanh niên Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Quảng Ninh tổ chức hoạt động chào mừng ngày quốc tế thiếu nhi 1/6