Những loại thuốc cần tránh khi lái xe

Khoảng thập kỷ 70 của thế kỷ trước mới chỉ có khẩu hiệu cho người điều khiển phương tiện giao thông: Uống rượu hay lái xe phải chọn một. Đến nay, bác sĩ Charles Mercier Guyon thuộc Trung tâm Nghiên cứu Y học giao thông ở Anneey mới chuyển cho ngành bảo hiểm giao thông và Hiệp hội Các công ty bảo hiểm Pháp một bản phân loại tất cả các thuốc có ảnh hưởng tiêu cực đến việc lái xe. Bảng phân loại này chia làm 4 loại, trong đó có một số điều đáng ngạc nhiên là:

- Có tới 50 dược phẩm xếp vào loại III với ghi chú: Tương kỵ với tất cả các hình thức lái các xe có động cơ.

- Khoảng 1.000 dược phẩm tương kỵ với các tay lái xe chuyên nghiệp (lái xe tải, phương tiện giao thông công cộng, taxi...).

- Loại I thống kê các thuốc thích hợp cho người lái xe, kể cả lái xe chuyên nghiệp, nhưng cần có thông tin cho bệnh nhân và thận trọng khi sử dụng.

- Loại 0 là các thuốc không ảnh hưởng tới việc lái xe.

Bác sĩ Mercier Guyon nhấn mạnh: "Bảng phân loại trên không đặt ra vấn đề xét lợi ích chữa bệnh của các chế phẩm trên hay loại bỏ chúng. Mục đích là giúp cho bác sĩ, dược sĩ và bệnh nhân xác định các đơn thuốc và quan tâm tới yếu tố lái xe".

Giá trị của bản báo cáo này là đã nêu lên tính cấp bách phải bổ sung vào luật pháp hiện hành. Báo cáo đưa ra để bảo vệ lợi ích cho bệnh nhân và cả cho bác sĩ kê đơn nếu họ không muốn đối mặt với việc ra hầu tòa. Theo quy định của tòa án ở Pháp năm 1997, bác sĩ không những phải thông tin cho bệnh nhân về nguy cơ nghề nghiệp do thuốc mà còn phải đưa ra bằng chứng đã thực hiện trách nhiệm này.

Trong thực tế ở Pháp năm 1998 đã có cuộc điều tra trên 94 người lái xe gây tai nạn nghiêm trọng, kể cả gây tử vong: người lái xe có lượng rượu uống rất ít hay không định lượng thấy trên các mẫu thử. Ngược lại, 56,4% trong 94 mẫu xét nghiệm này phát hiện có ít nhất 1 trong 4 loại ma túy sau đây:

- Phổ biến là cần sa (34%).

- Các dẫn chất của thuốc phiện (16%).

- Amphetamin (4,2%).

- Cocain (2,1%).

Kết quả một cuộc điều tra khác trên 194 người lái xe thấy 20% xét nghiệm có phản ứng dương tính với các thuốc trên.

Các tai biến của chất ma túy có thể gây cho người lái xe:

- Cần sa: gây rối loạn thị giác, nhất là ban đêm, ra khỏi quỹ đạo khi ngoặt, thời gian phản ứng kéo dài (ví dụ phanh xe dài 5-12m khi xe chạy 80km/h), khó cho xe lùi khi lượn vòng, không tập trung tư tưởng.

- Heroin và morphin: gây mất phản xạ và tập trung khi cần chú ý. Khi dùng liều nhẹ: gây ngủ gà, khó chịu do những thay đổi ở tim hay hô hấp. Khi dùng liều cao gây mê sảng, ảo giác, kích thích, có thể dẫn đến co giật.

- Cocain: nguy cơ gắn liền với sự sảng khoái đi đến quá tự tin khi cho xe chạy, thị giác bị tổn thương, có nguy cơ bị ảo giác, nhất là về thính giác.

- Amphetamin và dẫn chất gây ngây ngất:

+ Gây nguy cơ do sảng khoái và gây gổ.

+ Mệt mỏi, sốt, rối loạn khi điều khiển (do giãn đồng tử).

Ở nước ta đã có nhiều bài báo điều tra về hoàn cảnh sinh sống và làm việc của một số lái xe (taxi, xe ôm...) nhưng chưa đề cập tới vấn đề sử dụng thuốc của họ trong khi hành nghề. Ngành y tế nên chăng tổ chức khám bệnh cho người lái xe, phổ biến tác dụng phụ của thuốc gây trở ngại cho việc lái xe, khi dùng thuốc người lái xe phải tạm nghỉ việc hay tạm chuyển sang công việc khác ở cơ quan.

Thiết nghĩ trong các biện pháp an toàn giao thông, ngành y tế và giao thông cũng nên rút kinh nghiệm của nước ngoài, cùng phối hợp để có biện pháp sử dụng thuốc an toàn cho người lái xe chuyên nghiệp và không chuyên nghiệp, vì lợi ích của các bác "tài" và của xã hội.