Phòng, chống bệnh dịch hạch

- Thưa bác sĩ, sau một thời gian dài lắng dịu, gần đây, bệnh dịch hạch đã xuất hiện trở lại ở một vài quốc gia; trong đó có Trung Quốc. Bộ Y tế đã đánh giá thế nào về nguy cơ xâm nhập loại dịch bệnh này vào Việt Nam, trong đó có Quảng Ninh, tỉnh có đường biên giới dài tiếp giáp với Trung Quốc?

+ Theo thông tin từ Bộ Y tế, trong vòng 3 tháng trở lại đây, dịch hạch bùng phát tại Madagascar đã khiến 40 người tử vong, tại Trung Quốc công bố một trường hợp tử vong do dịch hạch thể phổi. Trước diễn biến phức tạp của loại dịch bệnh này, Bộ Y tế đã khẩn cấp yêu cầu các tỉnh thành kiểm tra, giám sát chặt chẽ y tế đối với người, phương tiện vận chuyển hàng hoá, động vật nhập khẩu vào nước ta, đặc biệt tăng cường kiểm tra, giám sát đối với người, phương tiện, hàng hoá nhập cảnh từ vùng đang lưu hành bệnh dịch hạch tại cửa khẩu, khu vực biên giới.

Cũng theo Bộ Y tế, tình hình dịch bệnh có chiều hướng diễn biến phức tạp do véc-tơ truyền bệnh dịch hạch là loài bọ chét đã kháng với deltamethrin ở mức độ cao.

Cơ chế lây bệnh dịch hạch từ chuột sang người. Nguồn: Bộ Y tế

- Vậy mức độ nguy hiểm của loại dịch bệnh này như thế nào đối với cơ thể người, thưa bác sĩ?

+ Dịch hạch là bệnh lưu hành ở nhiều nước trên thế giới, lây từ loài gặm nhấm sang người. Bệnh lây truyền như sau: Bọ chét hút máu loài gặm nhấm (chủ yếu là chuột, thỏ…), sau đó vi khuẩn dịch hạch nhân lên trong dạ dày của bọ chét làm tắc nghẽn tiêu hoá. Con bọ chét bị tắc nghẽn tiêu hoá, chuyển sang đốt con chuột khác hoặc đốt người làm dịch bệnh lan truyền. Bệnh này còn lây lan trực tiếp từ người bệnh sang người lành do hít phải vi khuẩn dịch hạch tồn tại trong không khí khi tiếp xúc với bệnh nhân mắc dịch hạch thể phổi. Vi khuẩn dịch hạch xâm nhập trực tiếp qua da lành hoặc da bị trầy xước, lây khi tiếp xúc tay trực tiếp vào động vật bị bệnh.

Bệnh dịch hạch ở người gồm các thể bệnh: Thể hạch, thể nhiễm khuẩn huyết, thể phổi, thể màng não... Trên thực tế bệnh thể hạch chiếm hơn 90% các thể bệnh, gồm triệu chứng: Khởi phát bệnh đột ngột, ớn lạnh, mệt mỏi, đau cơ, đau bụng, buồn nôn và đau đầu. Sau đó, bệnh chuyển sang giai đoạn toàn phát với các triệu chứng: Nhiễm khuẩn, nhiễm độc và sưng hạch. Hạch lúc đầu đau, cứng chắc. Sau đó hạch mềm hoá mủ. Từ thể hạch có thể tiến triển thành thể nhiễm khuẩn huyết, thể phổi hoặc các thể thứ phát khác. Nếu không được điều trị sớm và tích cực, thể hạch rất dễ tiến triển đột ngột thành nhiễm khuẩn tối cấp với biểu hiện: Sốt cao trên 40 độ C, tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm độc, huyết áp giảm, mạch nhanh, nhỏ, bệnh nhân bị vật vã, rối loạn tinh thần, hôn mê, thường tử vong trong vòng 3-5 ngày.

Nếu bệnh dịch hạch ở thể nhiễm khuẩn huyết, thể phổi, thể viêm màng não thường là thứ phát. Dịch hạch thể phổi rất nguy hiểm vì có thể lây truyền trực tiếp qua đường hô hấp từ người bệnh sang người lành và bùng phát thành dịch lớn. Bệnh nhân có triệu chứng ở phổi cho đến ngày cuối cùng của bệnh, đờm loãng, có bọt dính máu, thường xuất hiện tràn dịch màng phổi, có biến chứng phù phổi cấp, tỷ lệ tử vong cao.

- Để phòng tránh dịch bệnh này thì cần phải làm gì, thưa bác sĩ?

+ Bệnh nhân mắc bệnh dịch hạch cần phải cách ly đặc biệt để điều trị tránh lây lan bệnh cho mọi người. Khi có triệu chứng bệnh, người bệnh cần đến các cơ sở y tế để được điều trị kịp thời.

Có thể bệnh nhân sẽ được điều trị kháng sinh Streptomyxin. Vì loại kháng sinh này vẫn còn rất hiệu quả trong điều trị bệnh dịch hạch. Nếu vi khuẩn kháng với Streptomyxin thì thay bằng Kanamyxin. Ngoài ra cũng có thể thay thế bằng các kháng sinh khác khi bệnh nhân dị ứng, như: Tetraxyclin, Chloramphenicol, nhóm Cephalosporin thế hệ mới hoặc nhóm Quinolon. Về điều trị triệu chứng, bệnh nhân sẽ được truyền dịch, bù nước điện giải, chống toan huyết; trợ tim mạch; giảm đau, hạ sốt; an thần. Hồi sức tích cực tuỳ theo triệu chứng của bệnh nhân bằng các liệu pháp chống choáng, suy hô hấp, suy tuần hoàn, xuất huyết v.v.. Bệnh nhân cần được nâng sức đề kháng bằng chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng, sử dụng thêm các loại nước sinh tố…

Để phòng bệnh dịch hạch, người dân cần tích cực diệt bọ chét và chuột. Hiện tại ở Việt Nam chưa có vắc xin phòng dịch hạch nhưng chúng ta có thuốc kháng sinh điều trị hiệu quả.

Các đơn dự phòng trên địa bàn tỉnh đang tích cực theo dõi tình hình dịch trên thế giới và giám sát chủ động mật độ chuột, mật độ bọ chét tại các điểm giám sát cố định để xây dựng kế hoạch phòng chống dịch hạch chủ động. Trước các vụ dịch hạch trên người thường có vụ dịch hạch trên chuột. Bởi vậy, khi thấy chuột chết hàng loại, hoặc bị bọ chét xuất hiện nhiều cần chủ động báo cáo với các đơn vị y tế để được hướng dẫn cụ thể.

- Xin cảm ơn bác sĩ!