Kịch bản vaccine không thể đẩy lùi Covid-19
Tháng 8/2020, Nga tiên phong phê duyệt vaccine Covid-19 Sputnik V do các nhà khoa học trong nước điều chế. Đến tháng 11-12/2020, hàng loạt quốc gia khác như Anh, Mỹ và khối Liên minh châu Âu chấp thuận vaccine của Moderna, AstraZeneca và Pfizer.
Khi thế giới ghi nhận 100 triệu ca nhiễm và 2 triệu ca tử vong, vaccine mở ra hy vọng về miễn dịch cộng đồng toàn cầu trong cuộc chiến chống Covid-19. Song đến nay, các chuyên gia cảnh báo đây có thể chỉ là "viễn cảnh màu hồng".
Mike Ryan, người đứng đầu chương trình y tế khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đưa ra kịch bản khác: tiêm chủng diện rộng là chưa đủ để ngăn chặn sự lây nhiễm của nCoV, ít nhất trong tương lai gần. Một số chuyên gia thậm chí bi quan hơn, cho rằng virus có thể không bao giờ bị tiêu diệt. Theo ông Ryan, tiêu chuẩn thành công không phải miễn dịch cộng đồng, mà là "ngăn chặn Covid-19 gây tử vong, khiến người bệnh nhập viện, phá hủy đời sống kinh tế, xã hội".
Pfizer-BioNTech và AstraZeneca vẫn gặp trục trặc trong khâu sản xuất, phân phối. EU chịu đòn giáng mạnh sau khi AstraZeneca cắt giảm một nửa lượng hàng giao trong quý đầu tiên, đang xem xét hạn chế xuất khẩu vaccine ra ngoài khối, làm dấy lên lo ngại các liều tiêm sẽ về tay những quốc gia giàu có nhất trên thế giới. Đến ngày 31/1, Liên minh thu hồi quyết định này. Canada và Singapore đều bị ảnh hưởng bởi việc Pfizer trì hoãn phân phối các lô hàng do phải nâng cấp một nhà máy ở Bỉ.
Những lọ vaccine của Pfizer tại một điểm tiêm chủng ở Hong Kong. Ảnh: AFP
Các chuyên gia cho rằng hãng dược có thể khắc phục những sự cố này, dù không phải trong thời gian ngắn. Benjamin Cowling, giáo sư dịch tễ học và thống kê sinh học tại trường y tế công cộng của Đại học Hong Kong, cho rằng nhà sản xuất đang đánh giá quá cao năng lực cung ứng của họ.
"Đây là thị trường cạnh tranh và mọi công ty đều muốn tối đa hóa thị phần. Đưa ra nguồn cung thấp có thể ép giá các lô vaccine", ông nói.
Trong khi đó, Teo Yik Ying, hiệu trưởng Trường Y tế Công cộng Saw Swee Hock, Đại học Quốc gia Singapore, cho biết việc trì hoãn sản xuất không phải là vấn đề lâu dài. Theo ông, các hãng dược cuối cùng sẽ có đủ lượng hàng hóa cung cấp cho những người muốn tiêm chủng.
Lawrence Gostin, giáo sư Đại học Georgetown, người đứng đầu Trung tâm Hợp tác WHO về Luật Y tế Quốc gia và Toàn cầu, cho rằng viễn cảnh miễn dịch cộng đồng nhờ vaccine là "hoàn toàn thiếu thực tế". Ông nhận định các nước thu nhập thấp khó hoàn thành chương trình tiêm chủng đại trà trước năm 2021 do điều kiện kinh tế và sự khan hiếm nguồn cung.
"Khi đó, virus vẫn có thể trở thành dịch bệnh đặc hữu", ông nói thêm.
Nghiên cứu gần đây của The Economist Intelligence Unit chỉ ra rằng trong số các nền kinh tế thuộc châu Á - Thái Bình Dương, chỉ Hong Kong, Singapore và Đài Loan được cho là có tỷ lệ tiêm chủng bao phủ khoảng 60% dân số vào quý 4 năm nay. Australia, New Zealand, Nhật Bản và Hàn Quốc sẽ đạt mục tiêu này vào quý 2. Những quốc gia thu nhập thấp hơn như Myanmar và Campuchia (với GDP bình quân đầu người bằng một phần mười Singapore) có thể mất ít nhất 4 năm, tới 2025 hoặc xa hơn, mới hoàn thành tỷ lệ này.
Ngay cả khi phân phối chỉ là vấn đề ngắn hạn, về lâu dài, những rào cản lớn khác là hậu cần, vận chuyển và thái độ hoài nghi của công chúng. Đây là thử thách đối với cả những nền kinh tế lớn nhất. Cuộc khảo sát ở Hong Kong vào tháng 1/2021 cho thấy khoảng một nửa dân số không có ý định dùng vaccine.
Nhiều người không đủ điều kiện y tế để tiêm chủng, số khác khó tiếp cận chương trình vì vị trí địa lý hoặc kinh tế xã hội. WHO cũng khuyến cáo người có tiền sử dị ứng, phụ nữ có thai và đang cho con bú, trẻ em dưới 16 tuổi không nên dùng vaccine Pfizer-BioNTech. Jeremy Rossman, giảng viên cao cấp về virus của Đại học Kent, cho biết chi phí tiêm chủng có thể "đắt khủng khiếp", ngay cả với những nước giàu có nhất.
Người già tại Viện dưỡng lão Estella, miền bắc Tây Ban Nha, được tiêm vaccine Pfizer, tháng 1/2021. Ảnh: AP
Giới khoa học đặc biệt lo ngại về sự xuất hiện của biến thể virus Nam Phi. Biến thể B.1.351 mang ba đột biến (E484K, K417N và N501Y) tại các vùng quan trọng của gene - nơi tạo ra protein gai dùng để gắn vào tế bào người. Trong đó, E484K có khả năng làm giảm độ nhận biết của kháng thể người với virus.
"Như vậy, nó giúp nCoV vượt qua hàng rào miễn dịch sinh ra bởi vaccine", Francois Balloux, giáo sư sinh học, Đại học College London, cho biết.
Vaccine của J&J cho hiệu quả 72% trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối tại Mỹ, song con số này giảm xuống còn 57% khi gặp biến thể Nam Phi. Novavax trải qua tình trạng tương tự, độ bảo vệ của các liều tiêm giảm từ 89% xuống còn 49%. Ngay cả trước khi có kết quả này, các thử nghiệm cũng cho thấy vaccine kém hiệu quả hơn với B.1.351.
Các nhà khoa học cảnh báo biến thể Nam Phi khiến cuộc chiến của nhân loại với Covid-19 kéo dài hơn rất nhiều. Vaccine thế hệ đầu có khả năng không còn hoạt động tốt trong tương lai, buộc giới khoa học tinh chỉnh hoặc phát minh sản phẩm mới. Nó cũng có thể biến Covid-19 thành một mầm bệnh theo mùa, như cúm, cần tiêm chủng nhắc lại hàng năm.
CDC Quảng Ninh – Hành trình chuyển đổi số vì người dân, vì sức khỏe cộng đồng
Hưởng ứng Ngày Chuyển đổi số quốc gia 10/10 với chủ đề năm 2025: “Chuyển đổi số: Nhanh hơn, hiệu quả hơn, gần dân hơn”, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh (CDC Quảng Ninh) đang thể hiện rõ tinh thần tiên phong trong công cuộc chuyển đổi số của ngành Y tế, khẳng định mục tiêu cốt lõi: “Lấy người dân làm trung tâm – để mọi người dân đều được hưởng lợi từ những thành quả mà công nghệ mang lại.”
CDC Quảng Ninh tiếp nhận máy ghế răng, nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe răng miệng
Thực hiện Đề án “Nâng cao năng lực khám chữa bệnh Răng Hàm Mặt và dự phòng bệnh Răng miệng cộng đồng giai đoạn 2021-2030” của Bộ Y tế (Đề án 5628/BYT năm 2025).
Ra mắt ứng dụng di động (App Mobile ) CDCQN hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe thông minh
Ngày 29/9, tại phường Hạ Long, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Quảng Ninh tổ chức lễ ra mắt ứng dụng di động CDC Quảng Ninh (APP CDCQN) hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe thông minh đến cộng đồng.
Tham quan, trao đổi kinh nghiệm triển khai Bệnh án điện tử
Sáng ngày 27 tháng 8 năm 2025, Đoàn công tác của Trung tâm Y tế thành phố Hạ Long do đồng chí Vũ Hải Bình, Phó Giám đốc Trung tâm làm trưởng đoàn đã có buổi tham quan, trao đổi kinh nghiệm triển khai Bệnh án điện tử tại phòng Khám đa khoa thuộc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh. Tiếp và làm việc với đoàn công tác về phía Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh có đồng chí Đoàn Ngọc Thanh Phó, Giám đốc Trung tâm và các bộ phận chuyên môn.
Nâng cao năng lực xét nghiệm chẩn đoán virus Chikungunya tại CDC Quảng Ninh
Nâng cao năng lực xét nghiệm chẩn đoán virus Chikungunya tại CDC Quảng Ninh
Quảng Ninh tăng cường phòng chống dịch, đảm bảo vệ sinh môi trường và chất lượng nước phục vụ sự kiện công bố Di sản thế giới
Hướng tới Chương trình công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa thế giới, tỉnh Quảng Ninh đã và đang triển khai đồng bộ các biện pháp phòng chống dịch bệnh, đảm bảo vệ sinh môi trường và chất lượng nước sinh hoạt tại khu vực tổ chức sự kiện, nhằm đảm bảo an toàn tuyệt đối cho đại biểu, du khách và nhân dân.
BỆNH CHIKUNGUNYA LÀ GÌ? NGUYÊN NHÂN, TRIỆU CHỨNG VÀ PHÒNG NGỪA
Virus Chikungunya (CHIKV) lây truyền qua vết muỗi đốt, triệu chứng thường xuất hiện sau 3-7 ngày nhiễm virus, có thể nhanh chóng trở nặng nếu không kịp thời điều trị. WHO đã đưa ra lời kêu gọi hành động để ngăn chặn sự lây lan truyền dịch bệnh.
Phân biệt dấu hiệu mắc Chikungunya với sốt xuất huyết
Chikungunya tương tự như đối với bệnh sốt xuất huyết Dengue nhưng dấu hiệu đau và sưng khớp thường có biểu hiện rõ hơn, trong khi đó bệnh sốt xuất huyết Dengue thường có dấu hiệu xuất huyết nhiều hơn.
Quảng Ninh siết chặt giám sát trung gian truyền bệnh tại cửa khẩu
Từ ngày 28 đến 31/7/2025, Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế phối hợp với Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Quảng Ninh tổ chức đợt giám sát và kiểm soát một số trung gian truyền bệnh và chuột tại khu vực cửa khẩu của tỉnh. Đây là một hoạt động quan trọng, góp phần phòng chống các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đảm bảo an toàn cho hoạt động giao thương và sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.
Đặt lịch hẹn tư vấn!
Chuyên gia của chúng tôi sẽ liên hệ trực tiếp với bạn.
- CDC Quảng Ninh – Hành trình chuyển đổi số vì người dân, vì sức khỏe cộng đồng
- CDC Quảng Ninh tiếp nhận máy ghế răng, nâng cao năng lực chăm sóc sức khỏe răng miệng
- Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Quảng Ninh tham gia Giải bóng bàn các đơn vị y tế dự phòng khu vực miền Bắc lần thứ 3 năm 2025
- Ra mắt ứng dụng di động (App Mobile ) CDCQN hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe thông minh
- CDC Quảng Ninh chúc mừng Ngày Dược sĩ Thế giới 25/9
- Giám sát véc tơ truyền bệnh sốt xuất huyết tại phường Việt Hưng