nCoV - virus gây Covid-19 đang bùng phát trên thế giới, thuộc họ corona. Có ít nhất 6 loại virus corona khác khiến con người nhiễm bệnh. Một số gây ra cảm thông thường, hai loại gây ra dịch bệnh nghiêm trọng là SARS và MERS.

Virus corona (virus vương miện) được đặt tên theo những gai giống vương miện nhô ra trên bề mặt. Virus này được bọc trong một lớp bong bóng gồm các phân tử lipid trơn, tan rã khi tiếp xúc với xà phòng.

Virus xâm nhập cơ thể qua mũi, miệng hoặc mắt, sau đó bám vào các tế bào trong đường hô hấp. Các tế bào này tạo ra một loại protein gọi là thụ thể ACE2. Giới chuyên gia nghi ngờ nCoV bắt nguồn từ dơi. Trong cơ thể dơi, có thể nCoV cũng bám vào một protein tương tự.

nCoV chui vào tấn công tế bào bằng cách hợp nhất lớp màng trơn của mình với màng tế bào. Khi đã ở bên trong, virus giải phóng một đoạn vật liệu di truyền là ARN.

Đến lúc này chúng thực hiện kiểm soát tế bào. Bộ gene của nCoV dài chưa đến 30.000 ký tự, trong khi ở người là hơn 3 tỷ. Tế bào nhiễm bệnh đọc ARN của virus và bắt đầu sản xuất các protein ngăn cản hệ miễn dịch, đồng thời giúp tạo ra những bản sao virus. Kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn nhưng không hiệu quả với virus. Tuy nhiên, giới nghiên cứu đang thử nghiệm các thuốc kháng virus có thể phá protein của chúng và ngăn chặn sự lây nhiễm.

Khi nhiễm bệnh nặng lên, bộ máy của tế bào bắt đầu sản xuất gai mới và các protein khác để tạo thêm bản sao của nCoV.

Tiếp đến là giai đoạn lây nhiễm lan rộng. Mỗi tế bào nhiễm bệnh có thể sản xuất hàng triệu bản sao virus trước khi chết. Virus có thể đi gây bệnh cho những tế bào xung quanh hoặc lọt vào các giọt nhỏ thoát ra khỏi phổi.

Lúc này cơ thể sẽ phản ứng miễn dịch. Đa số người nhiễm Covid-19 sẽ sốt khi hệ miễn dịch chiến đấu nhằm tiêu diệt virus. Trong trường hợp nghiêm trọng, hệ miễn dịch có thể phản ứng quá mức và bắt đầu tấn công các tế bào phổi. Phổi trở nên tắc nghẽn với dịch và tế bào chết, khiến bệnh nhân khó thở. Một tỷ lệ nhỏ ca bệnh có thể dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp, thậm chí tử vong.

Virus có thể thoát ra ngoài cơ thể thông qua ho và hắt hơi làm những giọt nhỏ chứa virus bắn vào người và các bề mặt xung quanh, nơi virus có thể tồn tại và duy trì khả năng lây nhiễm từ vài tiếng đến vài ngày. Bệnh nhân có thể tránh phát tán virus bằng cách đeo khẩu trang, nhưng người khỏe mạnh không nhất thiết đeo, trừ khi đang chăm sóc cho người ốm.

Để phòng virus tấn công tế bào, nghiên cứu và phát triển vaccine giúp cơ thể sinh ra kháng thể chống lại nCoV. Vaccine cúm hoạt động theo cách tương tự, nhưng kháng thể sinh ra từ vaccine cúm không ngừa được nCoV. Cách tốt nhất để tránh nhiễm nCoV và các virus khác là rửa tay bằng xà phòng, tránh chạm vào mặt, giữ khoảng cách với người bệnh và thường xuyên làm sạch những bề mặt hay sử dụng.