Đông y từ xưa đã nói “Thận ố hàn” (Thận ghét lạnh) Thật ra không những thận ghét lạnh mà Phế (phổi) và Tỳ, Vị cũng sợ lạnh. Thật ra, ta nên hiểu chữ ‘thận’ của Đông y một cách rộng rãi. Đó là sinh lực, là sức đề kháng của cơ thể, là thần kinh cao cấp, là vỏ não chứ không phải chỉ đơn thuần là quả thận trong hệ bài tiết.

Cho nên, khi Đông y nói “Thận ố hàn” nghĩa là tai hại của các yếu tố lạnh đối với sức khỏe và sự sống của con người, chính là cái lạnh tấn công một cách liên tục cơ thể sẽ làm cho cơ thể suy yếu dần.

Nước đá giảm nhiệt nội tạng đột ngột dẫn tới hư thận

Mùa hè nắng nóng, khi lao động, tập luyện, đi lại... mồ hôi ra nhiều làm cho chúng ta rất khát nước. Vừa nóng vừa khát nên ai cũng thích uống một cốc nước đá hoặc bia lạnh vì nghĩ là sẽ mát và đỡ khát. Nhưng sự thực lại không đúng như vậy. Vì các phân tử nước trong nước uống lạnh lúc đó đang tích hợp lại sẽ rất khó thấm vào tế bào, nên dù bạn có uống nước lạnh thì cơ thể vẫn rất khát.

Trái lại trong nước uống nóng, đơn phân tử nước hoàn toàn thẩm thấu vào tế bào để bổ sung lượng nước đã mất. Do đó uống nước đá lạnh không hết khát nhanh bằng uống nước nóng, hoặc hơi âm ấm. Nếu bạn thường xuyên uống lạnh sẽ bị thiếu nước cung cấp cho tế bào.

Ngoài ra khi cơ thể đang nóng lại gặp lạnh tác động vào khiến nó phải tự động hóa giải cái lạnh đó để quân bình nhiệt độ giữa các vùng của cơ thể, việc này khiến cơ thể phải hao phí năng lượng một cách vô ích. Và nếu sự kiện này xảy ra hàng ngày thì rõ ràng nó làm cho cơ thể càng lúc càng suy yếu nhất là lẽ lôi kéo các cơ quan liên hệ nó suy yếu theo. Thường đó là tạng thận, một tạng quan trọng số một nếu không nói là gốc của sinh mệnh con người (theo Đông Y). Mà khi mạch thận hư thì bệnh kể như khó cứu.

Uống nước lạnh có hại với cơ thể nôm na như ta đang nung một viên đá vôi rồi quăng nó vào nước lạnh, nghe thấy xèo một cái và viên đá vỡ tung. Sự thay đổi nhiệt độ đột ngột dẫn tới một sự phá hủy kinh khủng như thế.

Cơ thể đang nóng, các cơ quan đang hoạt động hết công suất để tản nhiệt, bỗng uống một ly nước đá vào, hoạt động của bộ máy lại phải thay đổi 180 độ để thay vì giảm nhiệt thì phải tăng nhiệt để quân bình nhiệt độ cơ thể.

Tất nhiên, uống nước đá không có hại ngay lập tức mà tác hại của nó đến từ từ, suy thận là một kết quả tất yếu.

Mặt khác tuy đồ uống lạnh có làm ta sảng khoái nhưng đối với người mới cảm mạo, say nắng, mồ hôi không thoát ra được, cơ thể không tản nhiệt được nên làm tăng nguy cơ sốt. Tuy nhiên để vừa giải khát vừa làm mát cơ thể khi nóng và khát, chúng ta có thể uống nước lạnh khoảng 8-15 độ C, với các loại nước đun sôi để nguội, nước cam, chanh, mía... và uống nên từ từ.

Nếu bạn uống lạnh quá mức cho phép sẽ làm cho các vi mạch máu trong dạ dày, ruột co thắt lại, dẫn đến niêm mạc thiếu máu, từ đó làm giảm chức năng tiêu hoá và sát khuẩn của dạ dày, ruột dẫn đến bị đau bụng, tiêu chảy cấp.

Ngồi điều hòa nhiều dễ viêm họng cấp tính, thậm chí nhũn não

Gặp lạnh đột ngột cũng rất dễ dẫn đến viêm họng đỏ cấp tính, một loại bệnh chiếm tới 90% số trường hợp trong các loại bệnh viêm họng.

Bệnh viêm họng đỏ cấp tính thường xảy ra đột ngột sau lạnh như tắm nước lạnh, tắm nơi không kín gió, có gió lùa, tắm xong không lau khô người mà mặc áo quần ngay. Bệnh cũng có thể xảy ra đột ngột khi đang ở ngoài nóng vào ngồi ngay trước máy lạnh hoặc gặp thời tiết chuyển mùa đột ngột...

Nhiệt độ trong môi trường điều hòa quá chênh lệch so với nhiệt độ ngoài phòng, uống nước lạnh khi người đang nóng bừng bừng… khiến hệ thống niêm mạc của xoang mũi bị khô, giảm sức đề kháng, tạo cơ hội cho các vi trùng, vi khuẩn đã tích tụ sẵn trong các hốc xoang phát triển.

Ngồi điều hòa nhiều dễ viêm họng, viêm xoang thậm chí tổn thương não

Những người thường xuyên ngồi trong phòng điều hòa hay cảm thấy chóng mặt, hoa mắt, đây chính là phản ứng mất cân bằng thần kinh não thường gặp do môi trường điều hòa gây ra. Ngoài gây ra bệnh cảm cúm, điều hòa còn có thể làm tổn thương não.

Khi người ta đi từ ngoài vào trong phòng điều hòa do lạnh đột ngột dẫn đến hệ thần kinh thực vật của cơ thể khó thích ứng kịp, sẽ xuất hiện triệu chứng “bệnh điều hòa”, với biểu hiện như dễ tức giận, căng thẳng, mất ngủ…

Người đang đi nắng ra nhiều mồ hôi cũng không nên bước vào phòng điều hòa ngay, cần ngồi lại một lát có ráo mồ hôi sau đó mới bước vào phòng lạnh.

Các bác sĩ khuyến cáo mọi người kể cả ở nhà cũng như ngoài công sở chỉ nên để điều hòa ở mức 25 đến 28 độ C là phù hợp. Bổ sung các khoáng chất, uống nhiều nước để tránh mất nước, khô da.

Cần vệ sinh răng miệng, họng, mũi thường xuyên và hàng ngày. Cần đánh răng sau khi ăn và trước, sau khi ngủ dậy làm sao tạo thành một thói quen, nhất là đối với trẻ em. Nên tắm bằng nước ấm, nhất là những người mắc bệnh viêm họng tái đi tái lại nhiều lần. Tắm xong cần lau người khô trước khi mặc quần áo sạch bất kể là mùa nào. Sau tắm không nên ngồi trước quạt hoặc trong phòng điều hoà lạnh (bất kể là mùa lạnh hay mùa nóng).